Bụi siêu mịn ảnh hưởng tới sức khỏe như thế nào?

Bụi siêu mịn ảnh hưởng tới sức khỏe như thế nào?

Bụi siêu mịn (PM1.0) là những hạt dạng lỏng hoặc rắn có kích thước siêu nhỏ trôi nổi trong không khí. Nhỏ đến mức khó thấy bằng mắt thường, bụi PM1.0 có thể xâm nhập sâu vào phổi, phá hủy DNA và gây ra hàng loạt bệnh nguy hiểm cho con người.

Bụi siêu mịn là gì

Bụi siêu mịn hay bụi PM1.0 (Particulate Matter) là các hạt có đường kính ≤ 1 micromet (1 μm) – chỉ bằng 1 phần triệu mét.

Các cấp độ bụi thường gặp:

  • PM10: hạt ≤ 10 μm
     
  • PM2.5: hạt ≤ 2,5 μm
     
  • PM1.0: hạt ≤ 1 μm – nhóm bụi siêu mịn nguy hiểm nhất

 

Bụi siêu mịn PM1.0 với đường kính siêu nhỏ có khả năng tác động trực tiếp đến cấu trúc ADN cơ thể

Đặc điểm nguy hại

  • Bụi càng nhỏ càng dễ đi sâu vào hệ hô hấp, thậm chí xuyên qua hàng rào phế nang để vào máu.

  • Bụi PM1.0 có thể làm biến đổi DNA, phá vỡ cấu trúc tế bào, tăng nguy cơ ung thư phổi.

  • Các kim loại nặng trong bụi như Cr, Cd, Ni, cùng aldehyde có thể cản trở cơ chế tự sửa chữa của DNA, gây đột biến gen.

Tác hại của bụi siêu mịn đối với sức khỏe

1. Các bệnh về hô hấp

Bụi siêu mịn cản trở quá trình hô hấp tự nhiên:

  • Làm giảm khả năng vận chuyển oxy trong máu do cản trở hemoglobin.
  • Gây kích ứng mắt, mũi, họng, ho kéo dài, viêm phổi, tắc nghẽn phổi mạn tính (COPD).
  • Khi kết hợp với khí CO, SO₂, NO₂, mức độ độc hại càng tăng.

Bụi siêu mịn xâm nhập sâu vào phổi, cản trở hô hấp và làm tăng nguy cơ tổn thương đường thở

2. Tăng nguy cơ tim mạch và đột quỵ

  • Bụi PM1.0 có thể xâm nhập vào hệ tuần hoàn, gây viêm mạch máu, tắc nghẽn mạch.

  • Tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ, rối loạn nhịp tim.

3. Tác động đến não bộ và trí nhớ

  • Tiếp xúc lâu dài với không khí ô nhiễm có thể gây suy giảm nhận thức, giảm trí nhớ, tăng nguy cơ mất trí nhớ, trầm cảm.

  • Ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, giảm khả năng tập trung và học tập ở trẻ nhỏ.

4. Ảnh hưởng đến gan và chuyển hóa

  • PM2.5 và PM1.0 làm tăng nguy cơ xơ gan, rối loạn chức năng gan, kháng insulin, và biến chứng tiểu đường.

  • Gây viêm mạn tính, ảnh hưởng đến khả năng giải độc của gan.

5. Gây rối loạn tâm lý

Không khí ô nhiễm kéo dài khiến cơ thể mệt mỏi, khó thở, dễ dẫn đến stress, rối loạn cảm xúc và mất ngủ mãn tính.

Cách bảo vệ sức khỏe trước bụi siêu mịn

1. Đeo khẩu trang đúng cách

Luôn đeo khẩu trang khi ra đường, đặc biệt ở khu vực ô nhiễm cao, gần khu công nghiệp, đường lớn. Chọn khẩu trang chuyên dụng (KF94, N95, N99) có khả năng lọc hạt siêu mịn ≤ 0,3 μm. Tránh khẩu trang vải mỏng, không có lớp lọc.

2. Hạn chế ra ngoài khi ô nhiễm cao

  • Theo dõi chỉ số AQI (Air Quality Index) qua ứng dụng thời tiết.

  • Hạn chế di chuyển giờ cao điểm, tránh khu vực nhiều khói bụi, công trình.

3. Bảo vệ mắt và mũi

  • Không đeo kính áp tròng khi không khí ô nhiễm vì bụi dễ kẹt giữa kính và giác mạc.

  • Dùng nước muối sinh lý rửa mũi hằng ngày để loại bỏ bụi bẩn.

4. Giữ môi trường sống trong lành

  • Sống ở nơi thoáng mát, nhiều cây xanh giúp giảm mật độ bụi.

  • Sử dụng máy lọc không khí HEPA trong phòng ngủ, phòng làm việc.

  • Hạn chế hút thuốc, đốt rác hoặc nấu than trong nhà.

5. Tăng sức đề kháng từ bên trong

  • Ăn nhiều rau xanh, trái cây giàu vitamin C, E (cam, bưởi, cà rốt, cải bó xôi...).

  • Bổ sung protein từ cá, trứng, sữa giúp tái tạo tế bào tổn thương

  • Uống đủ nước, ngủ đủ giấc và tập thể dục đều đặn giúp cơ thể tự thải độc tốt hơn.

6. Trang bị bảo hộ khi làm việc trong môi trường ô nhiễm

Người lao động trong ngành công nghiệp, xây dựng, khai thác cần:

  • Đeo mặt nạ lọc bụi đạt chuẩn.

  • Mặc đồ bảo hộ kín, rửa tay – tắm rửa kỹ sau mỗi ca làm.

Bụi siêu mịn PM1.0 là mối đe dọa âm thầm nhưng cực kỳ nguy hiểm đối với sức khỏe con người. Nó có thể gây tổn thương DNA, ảnh hưởng đến phổi, tim, gan và hệ thần kinh. Để giảm thiểu tác hại, mỗi người cần chủ động bảo vệ bản thân bằng việc đeo khẩu trang đúng chuẩn, duy trì môi trường sống trong lành, và nâng cao sức đề kháng thông qua chế độ dinh dưỡng, luyện tập hợp lý.

>>> Xem thêm Phân biệt sởi và thủy đậu.

>>> Xem thêm 9 cách điều trị cảm cúm.

Để biết thêm thông tin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua thông tin dưới đây! 

Địa chỉ: Lầu 5, Tòa nhà CJ, Số 2Bis-4-6 Lê Thánh Tôn, Phường Bến Nghé, Quận 1, Thành Phố Hồ Chí Minh.

Hotline: 1900.588.889 - 0918681189